ایران به عنوان یکی از کشورهای وسیع منطقه خاورمیانه و حوزه خلیجفارس با کمبود آب به ویژه در قسمتهای جنوب و شرق کشور دست به گریبان است.
از طرف دیگر ایران با دارا بودن حدود ۶۸ نوع ماده معدنی (غیر نفتی) با حدود ۳۷ میلیارد تن ذخایر کشف شده و حدود ۵۸ میلیارد تن ذخایر بالقوه در میان ۱۵ قدرت معدنی جهان جای گرفته و یکی از کشورهای غنی از حیث داراییهای معدنی به حساب میآید.
بخش مهمی از معادن ایران نظیر معادن سنگ آهن و مس در جنوب شرق کشور به ویژه در استانهای هرمزگان، کرمان و یزد واقع شده اند. به عنوان نمونه معادن آهن گل گهر سیرجان با ذخیره زمینشناسی حدود ۱۰۲۰ میلیون تن بزرگترین معدن شناخته شده سنگ آهن خاورمیانه بوده و معدن مس سرچشمه به عنوان یکی از عظیمترین معادن مس منطقه مطرح میباشد.
با توجه به پتانسیل بسیار بالای منطقه، طرح های توسعهای عظیمی در زمینه صنایع معدنی همچون تولید و فرآوری سنگ آهن، کنسانتره، گندله، فولادسازی و استخراج و فرآوری مس در دست اقدام میباشد.
پتانسیل بالای منطقه جنوب شرق کشور از نظر معادن و صنایع معدنی از یک سو، اجرای طرحهای توسعه¬ای بسیار عظیم جهت بهرهبرداری از معادن منطقه و به تبع آن فرآوری محصولات استخراج شده از سوی دیگر، این منطقه را از نظر توسعه اقتصاد غیر نفتی حائز اهمیت ویژه نموده است.
توسعه و بهرهبرداری از طرحهای فوق الذکر نیازمند منابع آبی بزرگ میباشد که تامین این مقدار آب در بضاعت منابع آبی محلی نیست. لذا استفاده از آب دریا به عنوان یکی از منابع تامین آب بطور جدی مطرح می-باشد.
با توجه به رویکرد فوق، شرکت معدنی و صنعتی گلگهر، شرکت صنایع ملی مس ایران و شرکت صنعتی معدنی چادرملو برای تامین آب تاسیسات موجود و طرحهای در دست توسعه، انتقال و توزیع حدود 180 میلیون متر مکعب آب در سال را در دستور کار قرار داده اند. در این راستا شرکت تامین و انتقال آب خلیجفارس تاسیس و مسئولیت مدیریت و راهبری این طرح بزرگ را به عهده گرفته است. در فاز اول این طرح 130 میلیون متر مکعب آب دریا در سال نمکزدایی شده و در مسیری به طول حدود ۸۲۶ کیلومتر به محلهای مصرف (مجتمع صنعتی و معدنی گلگهر، مجتمع مس سرچشمه، مجتمع صنعتی و معدنی چادرملو) انتقال داده میشود.
موقعيت طرح در حد فاصل استان هاي هرمزگان، كرمان و یزد واقع مي باشد. طرح از قسمت غرب شهر بندرعباس، از محل تاسیسات آب شیرین کن در دست احداث (مجاور کارخانه کشتی سازی) آغاز شده و در ادامه مسير به سمت شمال از ارتفاعات شهرهاي فين و حاجي آباد عبور نموده و وارد دشت شده و به سمت مجتمع معدنی گل گهر واقع در 50 کیلومتری جنوب غربی سیرجان، واز آنجا به سمت معادن مس سرچشمه واقع در جنوب غرب شهر رفسنجان در استان كرمان حركت مي كند. سپس از محل معدن مس سرچشمه خط انتقال به سمت استان یزد تا منطقه صنایع فولادی یزد در شمال غرب شهر یزد ادامه مسیر می دهد.
هدف عمده طرح، تامين بخشي از نياز آبي فعلي و طرحهاي توسعه شركتهاي سهيم در طرح و سایر مصرف کنندگان به شرح جدول زير مي باشد.
طرح حاضر شامل سه قطعه اصلی است. قطعه اول حد فاصل آب شیرین کن بندرعباس تا محدوده مجتمع معدنی گل گهر سیرجان، قطعه دوم حد فاصل مجتمع گل گهر تا مس سرچشمه و قطعه سوم حد فاصل مس سرچشمه تا صنایع فولادی در منطقه اردکان یزد می باشد.
در قطعه اول آب از تاسیسات نمکزدایی بندرعباس تحویل گرفته شده و از طریق خط انتقال با لولههای فولادی به قطر نامی 1600 میلیمتر به سمت معدن گلگهر سیرجان پمپاژ میشود. این خط شامل 7 واحد ایستگاه پمپاژ و با توان مصرفی کل حدود 175 مگاوات و ارتفاع کل پمپاژ حدود 2400 متر ستون آب میباشد.
در قطعه اول به طول تقریبی 303 کیلومتر آب را با دبی 4/4 مترمکعب بر ثانیه از رقوم صفر (تاسیسات نمکزدایی بندرعباس) به رقوم 1800 متر از سطح دریای آزاد در منطقه گلگهر منتقل مینماید.
نوع لوله: فولادی
پوشش داخلی: اپوکسی
پوشش خارجی: پلی اتیلن سه لایه
طول خط انتقال: 303 کیلومتر
دبی: 4/4 مترمکعب بر ثانیه
قطر لوله: 1600 میلیمتر
تعداد ایستگاههای پمپاژ: 7
مخازن تعادلی: 2
مخازن ایستگاهها: 6
مخازن ذخیره: 1
مخازن اتمسفریک: 10
تعداد پست برق: 9
طول خط انتقال برق: 150 کیلومتر
ایستگاههای حفاطت کاتدیک: 13
1100 کیلومتر خط فیبرنوری 12 و 24 Core
مدیریت طرح: مشاور یکم
مشاوران: طوس آب، منیران، ازمایشگاه مکانیک خاک
بازرسی: فلات پژواک، کاوشگران باصر
یمانکاران: آسفالت طوس، ماشین سازی ویژه، فکورصنعت، ژیوار توسعه کرد، اسسکو، پارسیان، پرشین سازه، مهام شرق
قطعه دوم خط انتقال آب با طول 150 کیلومتر و چهار ایستگاه پمپاژ حدفاصل مخزن گلگهر تا مجتمع مس سرچشمه میباشد. در ابتدای مسیر به طول 74 کیلومتر خط لوله فولادی به قطر 1600 میلیمتر به صورت ثقلی پس از عبور از کفه نمکی به ایستگاه شماره یک قطعه دوم میرسد که در این ایستگاه 6 دستگاه الکتروپمپ با قدرت هرکدام 2/5 مگاوات جهت ارسال 3 مترمکعب بر ثانیه آب نصب میگردد. سپس آب توسط این ایستگاه به ایستگاههای شماره 2 و 3 از طریق خط لوله ارسال میشود. در این ایستگاهها 6 پمپ با قدرت هرکدام 2/7 مگاوات قرار دارد و ایستگاه شماره 4 که ایستگاه اختصاصیمجتمع مس سرچشمه است آب را توسط 4 دستگاه الکتروپمپ2/7 مگاواتی به مخزن 300هزار مترمکعبی مجتمع مس سرچشمه منتقل مینماید. ارتفاع کل پمپاژ در این منطقه 1300 متر از سطح دریا میباشد.
نوع لوله: فولادی
پوشش داخلی: اپوکسی
پوشش خارجی: پلی اتیلن سه لایه
طول خط انتقال: 150 کیلومتر
دبی: 3 مترمکعب بر ثانیه
قطر لوله: 1400 تا 1600 میلی متر
تعداد ایستگاه پمپاژ: 4
تعداد مخازن تعادلی: 4
ایستگاه حفاظت کاتدیک: 16
150 کیلومتر خط فیبرنوری 24Core
تعداد پست برق: 4 پست احداثی و یک پست توسعه
طول خط انتقال برق 132 کیلوولت: 75 کیلومتر
مدیریت طرح: مشاور یکم
مشاوران: طوس آب، منیران، آزمایشگاه مکانیک خاک
بازرسی: فلات پژواک، کاوشگران باصر
پیمانکاران: مشارکت 115، شیمبار، کرمان تابلو، فولاد صبح پارسیان، پارسیان، مهام شرق، پمپیران، الکتروکویر یزد
قطعه سوم خط انتقال به طول 370 کیلومتر از محل ایستگاه شماره 3 قطعه دوم و به صورت عمدتا ثقلی و بخش اندکی پمپاژ، آب را از طریق خط لولههای با جنس GRP و با اقطار از 1200 تا 1000 میلیمتر به مجتمع فولاد اردکان یزد منتقل میکند. عملیات بازگشایی مسیر در ابتدای این قطعه در ارتفاعات صعب العبور انار بودهو نهایتا با عبور از مناطق مسطح تا فولاد اردکان یزد ادامه مییابد. جاده دسترسی در این مسیر احداث شده است.
نوع لوله: GRP
طول خط انتقال: 370 کیلومتر
دبی: 8/0 تا 2 مترمکعب بر ثانیه
قطر لوله: 1200 الی 1000 میلیمتر
تعداد ایستگاه پمپاژ: 1 به همراه مخزن 15000 مترمکعبی
تعداد مخازن تعادلی: 6
370 کیلومتر خط فیبر نوری 24Core
مدیریت طرح: مشاور یکم
مشاور: طوس آب، آزمایشگاه فنی و مکانیک خاک
بازرسی: فلات پژواک، کاوشگران باصر
پیمانکار: مشارکت فراسان، فرپاک