برنامه احداث و توسعه سایت نمکزدایی شامل 4 فاز در زمینی به مساحت 155 هکتار است، که فاز اول شامل:
-
احداث زیرساختهای مورد نیاز فازهای بعدی و ایجاد تأسیسات آبگیری از دریا به ظرفیت 1.5 میلیون مترمکعب در روز،
-
احداث پستهای برق، سازه تخلیه پساب، زیرساختهای انتقال آب در خشکی،
-
احداث خطوط لولههای دریایی، مخازن عظیم ذخیرهسازی آب شیرین و ساختمانهای صنعتی و اداری است که تاکنون تمامی این زیرساختها به بهرهبرداری رسیدهاند.
در فاز اول نمکزدایی، ظرفیت 400 هزار مترمکعب در نظر گرفته شده که ماژول اول در آبانماه سال 99 به ظرفیت 200هزار مترمکعب در حال حاضر در مدار انتقال به متقاضیان قرار گرفته است و ماژول دوم، توسط شرکت مهندسی توسعه آب آسیا (از شرکتهای زیر مجموعه شرکت تأمین و انتقال آب خلیجفارس و پیشگام در زمینه نمکزدایی و شیرین سازی آب دریا با استفاده از بهروزترین تکنولوژیهای روز دنیا) در پاییز 1403 به بهرهبرداری رسیده است و این مهم ظرفیت آب شیرین شرکت تأمین و انتقال آب خلیجفارس را به 400 هزارمترمکعب در روز و 140 میلیونمترمکعب در سال میرساند.
فازهای اجرایی این طرح عبارتند از:
فاز صفر؛ ساخت تاسیسات جانبی شامل آیتمهای زیر جهت تأمین آب مورد نیاز برای نمکزدایی آب به میزان یک میلیونمترمکعب در روز و دیگر زیر ساخت های مورد نیاز شامل:
-
ساخت سازه آبگیر: آبگیر شامل: محفظه مکش (Suction Chamber)، حوضچه آبگیری (Basin) ،ایستگاه پمپاژ و واحد کلرزنی میباشد و ظرفیت حوضچه (Basin) در حدود 4.5 میلیون متر مکعب در روز است.
-
ساخت تجهیزات دریایی و لولهکشی آبگیر: این مرحله شامل: 5 خط لوله HDPE به قطر 2.5 متر بوده و توسط Suction Chamber آبگیری انجام خواهد شد. بدین منظور با توجه به استانداردهای موجود و نیز بررسی های میدانی انجام شده، عمق مناسب جهت برداشت آب با پارامترهای مورد نیاز (از جمله TDS، شوری و دما مناسب) 10- متر نسبت به CD (حداقل ارتفاع آب دریا از کف که هر 19 سال یکبار اتفاق میافتد) است که این عمق در محدوده 1.2 کیلومتری از ساحل منطقه قابل دستیابی است.
-
ساخت تجهیزات مکانیکال آبگیر: با توجه به کیفیت پایین، کدورت بالا و بالا بودن مواد معلق و کلوییدی آب دریا، نیاز به یک سری فرآیندهای پیش تصفیه می باشد.
-
پمپاژ آب دریا: در این مرحله آب از آبگیر به واحد نمکزدایی (RO) فرستاده میشود.
-
تخلیه پساب: کلیه آبهای شور برگشتی نمکزدایی در سازه Weir Box مخلوط و توسط 4 خط لوله HDPE به قطر 2.5 متر به عمق 10 متری دریا منتقل و از طریق سیستم Diffuser پخش میگردد.
-
کارهای عمومی سایت: کارهای اجرایی سایت شامل: محوطهسازی، هدایت آبهای سطحی، گریدینگ، ساخت دیوارهای حفاظتی، ساخت تأسیسات آب و فاضلاب و ….
-
ساختمانهای عمومی: شامل ساختمانهای Substation، ساختمان اداری، درمانگاه، مسجد، رستوران و …
-
شبکه توزیع برق: شامل: خرید و نصب ترانسفورماتور، دیزل ژنراتور، کابل ها، پنل ها و ساختمان های LV و HV.
-
لوله کشی: شامل: لولهکشی های بین واحدهای مختلف و همچنین تأمین و نصب شیرآلات است.
-
مخازن آب: جهت ذخیره آب به ظرفیت 400 هزار مترمکعب پس از نمکزدایی ست.
فاز اول :تأمین و نمکزدایی آب خلیج فارس به میزان 550 هزار متر مکعب در روز در قالب دو واحد 200 هزارمترمکعبی و یک واحد 150 هزارمترمکعبی توسط پیمانکاران سرمایه گذار BOO
-
واحد اول نمکزدایی توسط پیمانکار سرمایهگذار BOO در سال 1399 به ظرفیت 200 هزارمترمکعب در سال به بهرهبرداری رسیده است.
-
واحد دوم نمکزدایی در پاییز 1403 به ظرفیت 200 هزارمترمکعب در سال به بهرهبرداری رسیده است.
فاز دوم:افزایش ظرفیت به میزان 200 هزارمترمکعب در روز
فاز سوم:افزایش ظرفیت به میزان 250 هزارمترمکعب در روز
اجزاء سایت نمک زدایی بندرعباس عبارتند از:
سازه آبگیر
ساختمانهای کلرزنی و ایستگاه برق آبگیر
سازه تخلیه پساب ، واحدهای نمک زدایی
ساختمانهای اداری
مخازن ذخیره آب نمکزدایی شده
نیروگاه برق و پست برق GIS، ۶۳ به ۳۳ و ۱۱ کیلوولت
ایستگاه پمپاژ
ساختمانهای برق و کنترل
آبگیری از دریا در فاصله ۱2۰۰ متری از سازه آبگیر و از عمق ۱۰ متری دریا به کمک ساکشن چمبرها (Suction Chamber) انجام میشود، که با مکش آب به عنوان فیلتر اولیه از ورود موجودات درشت دریایی جلوگیری میکنند. درکف دریا، ۷ عدد ساکشن چمبر قرار دارد که آب از طریق ۷ لوله پلی اتیلنی به قطر 2.5 متر و به روش ثقلی به آبگیر منتقل میگردد.
در مسیر لولهها به آبگیر یکبار در ابتدای خط و یکبار در میانه آن عملیات کلرزنی صورت میگیرد. عملیات لایروبی بستر دریا به طول ۲۳۰۰ متر و حجمی تقریباً معادل ۱،۱۰۰،۰۰۰ متر مکعب اجرا شده و تخلیه مصالح لایروبی در خشکی جهت رعایت استانداردهای زیست محیطی انجام شده است. نصب لولههای دریایی به قطر 2.5 متر در ۱۰ خط به مجموع طول ۱۶ کیلومتر در بستر دریا اجرا شده است. دیوار آببند در مرز بین دریا و خشکی در محدوده کانال لایروبی احداث شده است.
سازه آبگیر، مخزنی بتنی به طول ۹۵ متر و عرض متغیر از ۴۸ تا ۹۱ متر و به عمق ۱۲ متر با ظرفیت پمپاژ آب به میزان 4.500.000 مترمکعب در شبانه روز طراحی شده و تراز روی فونداسیون این سازه 6.3- متری نسبت به CD و تراز انتهای لولههای آبگیری داخل دریا در 12- متری نسبت به CD منظور شده است. برای اجرای سازه آبگیر نیاز به گودبرداری به حجم حدود ۰۰۰,۳۰۰ مترمکعب بوده است. سپس بتنریزی شامل فونداسیون و دیوارهای داخلی به حجم حدود 30.000 متر مکعب با آرماتورگذاری به میزان ۵۰۰۰ تن انجام شده است.
سازه آبگیر دارای سه جرثقیل با ظرفیتهای ۵۰+۲۰ تن ، ۱۵ تن و ۵ تن در محدوده پمپها، آشغالگیرها و دریچهها میباشد. سازه آبگیر دارای 7 ورودی فعال است. در ابتدای سازه آبگیر بار اسکرین (Bar Screen) با هدف حذف مواد بزرگتر از ۲۵ میلیمتر و پس از آن بند اسکرین (Band Screen) که برای جذب ذرات بزرگتر از 3 میلیمتر قرار دارد. ۱۹ عدد پمپ، ۱۶۴۰ کیلوواتی برای انتقال آب دریا از آبگیر به تأسیسات نمکزدایی در نظر گرفته شده که از این تعداد ۱۴ عدد فعال بوده و ۵ عدد آماده به کار هستند.
آب کلرزنی شده از آبگیر توسط لولههای بخش خشکی وارد واحدهای نمکزدایی میگردد. بهسازی خاک واحدهای نمکزدایی برای دو واحد هرکدام به ظرفیت ۲۰۰ هزارمترمکعب در روز به روشهای شمعکوبی، تحکیم دینامیکی و ریجید اینکلوژن انجام شده است.
فرآیند نمک زدایی
پس از آبگیر، آب دریا به واحد شیرینسازی منتقل و وارد بخش پیشتصفیه (Pre-Treatment) میگردد.
در اولین مرحله سازه دف (DAF System) با 10 سلول قرار دارد که ابتدا ذرات نامحلول لخته و سپس با دمش هوا روی آب معلق میشوند. لختههای معلق شده روی آب که به صورت کف میباشند به وسیله اسکرپرها جمعآوری و از طریق کانالهای بتنی به سوی تیکنرهای بخش تصفیه فاضلاب (WWTP) هدایت میشوند. آب خروجی سازه دف بدون نیاز به پمپ و بصورت ثقلی وارد سازه DMF میشود.
در دومین مرحله سازه DMF با 22 سلول قرار دارد. این سلولها حاوی شن و آنتراسیت است تا ذرات نامحلول آب را جذب کنند.
ظرفیت پیش تصفیه دو و نیم تا سه برابر ظرفیت واحد نمکزدایی، یعنی بازهای بین 500 تا 600 هزارمترمکعب در روز طراحی گردیده است.
آب خروجی DMF به صورت ثقلی وارد مخزن شده و توسط 5 دستگاه پمپ به ساختمان اسمز معکوس یا بخش تصفیه (Treatment) پمپاژ میگردد.
در سومین مرحله ساختمان RO (SWRO Building) قرار دارد. آب ورودی از طریق یک هدر بین 10 محفظه کارتریج فیلتر توزیع میشود تا ذرات بزرگتر از ۵ میکرون در این مرحله و قبل از ورود به ممبران ها جذب شوند. آب پس از کارتریج فیلترها وارد یک کلکتور شده و از طریق دو لوله تغذیه بین ترینهای RO (Trains) پخش میشود. جهت تأمین فشار 60 بار برای هر ترین یک پمپ فشار قوی یعنی مجموعا 9 دستگاه پمپ در نظر گرفته شده است. هر ترین RO شامل 317 “پرشر وسل است و در داخل هر پرشر وسل، 7 ممبران یعنی 2219 عدد ممبران در یک ترین RO و مجموعاً 19971 ممبران در سالن RO قرار دارد.
جهت صرفهجویی در مصرف انرژی، از سیستم بازیافت انرژی Pressure Exchanger با راندمان بیش از ۹۰ درصد استفاده شده است که سبب میشود حدود ۶۰ درصد از انرژی اولیه بازیابی شود و با بوستر پمپهای تعبیه شده فشار ۶۰ بار حفظ میشود.آب نمکزدایی شده جهت افزودن موارد مورد نیاز و تنظیم پارامترهای مورد نظر به بخش پستصفیه (Post Treatment) منتقل میشود.در نهایت شاخصهای مدنظر و حجم آب نمکزدایی شده در واحد مِتِرینگ (Metering Area) اندازهگیری و با مقادیر مجاز مقایسه میشود.آب شیرین تولیدی واحدهای نمکزدایی به 9 عدد مخزن ذخیرهسازی منتقل میشود. برای پی هر مخزن آب شیرین تعداد حدود ۴۴۰ شمع به طول ۳۰ تا ۴۰ متر اجرا شده است.
آب شور برگشتی واحدهای نمکزدایی توسط لولههای جداگانه به سازه تخلیه پساب منتقل میشود. سازه تخلیه پساب (WeirBox) قابلیت تخلیه ۳,۲۰۰,۰۰۰ مترمکعب آب در روز را داراست. این سازه به صورت نیمهمدفون است که از طریق ۳ لوله به قطر 2.5 متر، پساب مطابق استانداردهای زیست محیطی را به عمق ۱۰ متری در فاصله ۲3۰۰ متری در دریا منتقل میکند. آب دورریز توسط دفیوزرهای تعبیه شده در انتهای هر سه لوله پساب به شکل یکنواخت در عمق آب پخش میشود.
برق مورد نیاز مجتمع از طریق احداث دو پست GIS ، ۲۳۰ به ۶۳ کیلو ولت و همچنین پست اختصاصی ۶۳ به ۳۳و۱۱ کیلو ولت، تأمین میگردد.آب نمکزدایی شده که در مخازن نگهداری میشود به کمک لولههای منشعب از مخازن جمعآوری شده و به ایستگاه پمپاژ منتقل میشود تا عملیات انتقال آب نمکزدایی شده به صنایع کشور انجام گردد.